Peterson Köşkü Prekast ile Restorasyon Projesi

Peterson Köşkü, İzmir’in Bornova ilçesinde Ergene Mahallesi’nde bulunan bir köşktür. Bu köşkün adının duyulma sebebi ise çok büyük ve hala sağlam kalabilmesinden dolayıdır. Pek çok kişi bu büyük yapıya hayran olmasına rağmen hikayesi pek bilinmemektedir.

Peterson Köşkü, 1860 yılında İskoçyalı bir buğday tüccarı olan John Bortwick PATERSON tarafından yaptırılmıştır. Madencilik alanında İzmir ve Fethiye’de başarıya ulaştıktan sonra buraya yerleşerek 1960 tarihine kadar bu köşkte yaşamışlardır.

144 m2’ lik alana inşa edilen köşkün pek çok odası bulunmakla birlikte temelde 2 kanat olarak inşa edilen köşk dönemin dudak uçuklatan yapıtları arasındaydı. Bu köşkte çok farklı mimari tarzları görebilmek mümkündür.

Bu köşk, İzmir’in 9 Eylül 1922’de Yunanlılardan kurtarılması ile ailenin yağmadan korkarak saklanmasına rağmen dokunulmayan bir yapı olmuştur. İzmir, Türkiye Cumhuriyeti’nin kontrolüne geçtikten sonra köşkü daha fazla idare edemeyen aile 1963 yılında İngiltere’ye giderek evi NATO Mensuplarına bırakmıştır. 1971 tarihine kadar NATO kontrolünde kalan bu ev daha sonraları sonraki kuşaktan bir Peterson torunu tarafından ünlü bir halı işletmecisine satılmıştır. 1986 tarihinde büyük bir yangın geçiren köşk bir süre kaderine terk edilmiştir.

1991 tarihinde Kültür Bakanlığı tarafından binanın restorasyonuna başlanmış fakat uzun süre bina ihmal edilmiştir. Günümüzde ise 49 yıllığına İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne kiralanmıştır. Bu yapının aslına uygun olarak tekrardan düzenlenmesi için Prekast malzeme tercih edilmelidir. Çünkü Prekast malzeme dönemin taş işçiliğine en uygun düşecek yapı malzemesidir.

Çabuk üretilmesi, kolay işlenmesi bakımından Prekast malzeme tarihi yapıların restorasyonunda tercih edilmektedir. Dönemin ruhunu yansıtan bu yapıların görünümünü eskiye benzer şekilde inşa etmek bu malzeme ile mümkün olabilir.

İzmir Prekast üretimi bakımından, İstanbul Prekast ve Bursa Prekast ile yarışır durumdadır. Bu kolay oluşturulan malzemenin fabrikalarda üretilmesi rahatlıkla mümkün olabilmektedir. Tarihi yapılar restore edilirken Prekast malzeme kullanıldığında pek çok restore sonrası oluşan çirkin görüntü oluşmayacaktır.